Narsisizm, kişinin kendini aşırı bir şekilde önemseme, kendi ihtiyaçlarını önceliklendirme, başkalarının duygularını ya da ihtiyaçlarını umursamama ve genellikle aşırı bir özsaygı ile kendini gösterme eğilimidir. Bu kavram, mitolojik bir figür olan Narcissus’tan gelir; Narcissus, kendi yansımasını gördüğünde kendine aşık olan ve bu nedenle kendi benliğiyle meşgul olan bir karakterdi.
Narsisizm genellikle sağlıksız bir düzeyde olabilir ve kişinin ilişkilerde, iş yaşamında ve genel yaşamında sorunlara yol açabilir. Ancak, bir dereceye kadar narsistik özellikler herkeste bulunabilir ve bu özelliklerin tamamıyla olumsuz olmadığını belirtmek önemlidir.
Narsisizm, genellikle iki ana kategoride incelenir:
- Sağlıklı Narsisizm: Her bireyin kendine güveni, kendini ifade etme yeteneği ve sağlıklı sınırları bulunabilir. Bu, bireyin kişisel bakımına önem vermesi, kendine değer vermesi ve kendi başarılarını kutlamasıyla ilişkilendirilebilir. Bu tür narsisizm, bir bireyin motivasyonunu artırabilir ve özgüveni yüksek, başkalarına yardım etmeye istekli bir kişilik geliştirmesine yardımcı olabilir.
- Patolojik Narsisizm: Bu durumda, kişi aşırı bir şekilde kendini önemser, diğer insanların duygularını ve ihtiyaçlarını göz ardı eder. Empati eksikliği, başkalarını manipüle etme eğilimi, sürekli hayranlık ve ilgi arayışı patolojik narsisizmin belirtilerindendir. Bu durum, kişinin işlevselliğini olumsuz yönde etkileyebilir ve sağlıklı ilişkiler kurmasını engelleyebilir.
Narsistik kişilik bozukluğu, DSM-5 (Amerikan Psikiyatri Birliği’nin Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı) tarafından tanımlanan bir kişilik bozukluğudur. Bu bozukluk, bireyin genellikle ergenlik veya erken yetişkinlik döneminde belirginleşen belirli özellikleri ifade etmesiyle tanımlanır. Bu özellikler arasında grandiyözite (büyüklenme), empati eksikliği, diğer insanları sömürme ve genellikle başkalarını manipüle etme eğilimi yer alır.
Narsistik özellikler taşıyan biriyle ilişki kurmak veya çalışmak zor olabilir. Empati eksikliği, sürekli övgü ve ilgi arayışı ile ilişkilerde sorunlara yol açabilir. Bu durumda, sınırların belirlenmesi, sağlıklı iletişim ve destek almak önemli olabilir.
Narsisizm konusu, psikolojide önemli bir alan ve uzmanlık gerektiren bir konudur. Bu nedenle, bu tür durumlarla karşılaşan bireylerin bir terapist veya uzman psikologdan yardım alması önemlidir. Terapi, narsistik özelliklerin yönetilmesine, ilişkilerin iyileştirilmesine ve kişinin genel yaşam kalitesinin artırılmasına yardımcı olabilir.