İçindekiler
Anemi (Kansızlık) Nedir?
Anemi veya diğer adıyla kansızlık çok yaygın bir kan hastalığıdır ve kandaki hemoglobin seviyesi ile ilgilidir. Bu durumu tam olarak anlamak için hemoglobinin rolünü iyi anlamak önemlidir.
Vücudumuzda dolaşan kanda kırmızı kan hücreleri vardır. Bu kırmızı kan hücreleri, soluduğumuz oksijeni vücudun çeşitli organ ve dokularına, oluşan karbondioksiti de akciğerlere taşıyan hemoglobin moleküllerini içerir.
Kırmızı kan hücrelerinizde yeterince hemoglobin yoksa, vücudun oksijen ihtiyacı tam olarak karşılanmaz. Vücut oksijensiz kalınca, kendinizi yorgun ve bitkin hissedersiniz. Sorunun kök sebebine dayanan çeşitli anemi türleri vardır ve bu nedenle kesin bir tanı gereklidir.
Anemi mevcut rahatsızlıkları daha da kötüleştirebilir veya çeşitli hastalıklara yenik düşme riskinizi artırabilir. Genellikle diyet değişiklikleri ile tedavi edilebilir ve önlenebilir.
Anemi Belirtileri Nelerdir?
Anemi belirtileri yaşayan çoğu kişi, bunu normal günlük yorgunluğuna bağlar ve anemi olabileceği aklına bile gelmez. Kansızlık daha şiddetli hale geldiğinde, birey enerji kaybı, baş dönmesi, atalet hissi yaşayabilir.
Odaklanma ve konsantre olma yetileri belirgin şekilde azalır. Bu durumun daha da ilerlemesi ile vücut, ihtiyacı olan oksijeni karşılamak için kalbi daha çok çalışmaya zorlar. Bu, kalp krizi ve bacaklarda fersizliğe yol açabilir. Kişide nefes darlığı görülebilir; nefes darlığı kısa sürer.
Bazen sarılık, kemiklerde şekil bozuklukları veya venöz ülser (bacak ülseri) gibi açık anemi bulguları vardır. Kadınlarda anemi belirtileri, erkeklere kıyasla daha belirgin olur.
Herhangi bir iş görmediği halde yorgunluk yaşayanlar, ten rengi belirgin soluk olanlar, nefes darlığı, yoğun saç dökülmesi olanlar veya mevcut kalp sorunları artan kişiler; bu durumların anemiye bağlı olup olmadığını anlamak için doktora görünmelidir. Uzun süredir devam eden kronik anemide bazen vücut daha az oksijen ile idare etmeye kendini alıştırır ve bu durumu kişi farketmez.
Bu belirtiler yalnız anemiye işaret etmez, ancak belirtileri gözardı etmeyerek ciddiye almak, erken teşhis için çok önemlidir. Aneminin en yaygın belirtileri şunlardır;
- Göğüs ağrısı
- Baş dönmesi, özellikle ayakta iken veya fiziksel aktivite sırasında
- Sürekli yorgunluk hissi ve dinlenememe
- Odaklanma problemi (konsantre olamama)
- Düzenli baş ağrısı
Aneminin çeşidine göre aşağıdaki belirtiler de görülebilir:
- Kabızlık
- Biri konuşurken dinleme güçlüğü
- Özellikle kol ve bacaklarda karıncalanma hissi
Bebeklerde nörolojik gelişim bozukluğu kronik anemiye neden olabilir. Çocuklarda anemi, odaklanma problemine neden olduğu için genellikle okul hayatında başarısızlıklara yol açar. Nadiren de olsa bacaklarda şişme, mide ekşimesi, aşırı terleme, kusma ve dışkıda kan görülebilir.
Bu semptomlar kadınlarda erkeklere kıyasla daha sık görülme eğilimi gösterir. Şiddetli anemi; yüksek nabız, hırıltılı solunum, hatta kardiyomegaliye (kalp büyümesi) neden olabilir.
Pika (Pica) hastalığı; saç, çimen, kağıt, tebeşir ve boya gibi yenilmeyen şeyleri yeme eğilimidir. Bu durum çocuklarda daha yaygındır ve demir eksikliğinin bir göstergesi olabilir. Ancak pika sendromu, hemoglobin eksikliğinin kesin bir sonucu değildir.
Yani yabancı madde yeme eğilimi olan çocuklarda, demir eksikliğine bağlı olarak mı bu maddeleri yeme isteği oluştuğu, yoksa bu maddeleri yediği için mi demir eksikliği oluştuğu bilinmemektedir.
Anemi Nedenleri
Vücudun birçok farklı bölgesinde kırmızı kan hücresi üretilir. Ancak önemli bir bölümü büyük kemiklerin boşluğundaki yumuşak doku olan kemik iliğinde üretilir. Sağlıklı kırmızı kan hücreleri doksan ila yirmi gün arasında sürer ve daha sonra kemik iliği yenilenen kırmızı kan hücrelerini üretirken eskileri vücuttan atık olarak çıkarılır.
Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerindeki oksijeni vücudun farklı bölgelerine taşıyan ve kırmızı kan hücrelerine kırmızı rengini veren proteindir. Anemi bulunan insanların kanında daha az hemoglobin vardır ve bu, vücutta belirgin solukluk ile saptanabilir. Aneminin nedenleri arasında aşağıdakilerden bir veya daha fazlası sayılmaktadır.
- Özellikle gebelik esnasında zayıf beslenme
- Ülsere bağlı kolit (kalın bağırsak yangısı) ve kanser gibi kronik hastalıklar
- Kan hücrelerinin erken yıkımına yol açan bağışıklık sistemini bozukluğu. (Hemolitik anemi)
- Kemik iliğindeki lösemi veya multipl miyelom rahatsızlığı.
- Genetik – talasemi (Akdeniz Anemisi) gibi kalıtımsal etkenler
- Aşırı adet kanamasındaolduğu gibi iç kan kaybı veya midede ülserler
- Vücudun folik asit, B12 vitamini veya demir emilimini önleyen mide veya bağırsak cerrahisi
- Yetersiz tiroid hormonu üreten hipoaktif bir tiroid (Hipotiroidi)
- Böbreklerin düzgün çalışmaması
- Testosteron hormonu eksikliği
- Kullanılan bazı ilaçların vücuttaki yan etkileri
Kişiye bağlı nedenlerin yanında, aneminin üç temel nedeni şu şekilde özetlenebilir:
- Kırmızı kan hücrelerinin aşırı yıkımı
- Kırmızı kan hücrelerinin yetersiz üretimi
- Herhangi bir sağlık durumundan dolayı sürekli kan kaybı
Anemi’ye neden olan birçok etken önlenebilir, ancak kalıtsal kan hastalıkları gibi önlenemeyen durumlar da söz konusudur. Bununla birlikte, aneminin en yaygın nedenleri arasında, vitamin veya demir eksikliği gibi bir beslenme yetersizliği ve bir ilacın veya toksinin alınması vardır. Sağlıklı beslenme, güçlü bir koruyucu önlemdir ve düzenli doktor kontrolü sizi sağlık durumunuzdan haberdar edecektir.
Anemi için Doğal Çözümler
Anemi tanısını doğrulamak için çeşitli kan tahlilleri yapılmalıdır. Bu tahliller, kandaki B12 vitamini, vitamin, mineral ve folik asit seviyesini belirler. Ayrıca kan testleri ile, kandaki demir seviyesinin yanı sıra, alyuvar ve hemoglobin (HGB) seviyesi de tespit edilebilir. Kansızlığa neden olan diğer tıbbi sorunların tespiti için yapılan birçok test vardır.
Bu birçok neden, çok çeşitli anemi türleri ve değişik tedavi yöntemleri düşünüldüğünde durum hayli karmaşık bir hal alıyor. Ancak, kansızlığın evde tedavisi için çok değerli ve etkili olabilecek bazı ev ilaçları vardır.
İşte anemi için en etkili doğal ve bitkisel ev ilaçları:
- Pancar suyu; demir de dahil olmak üzere birçok besin açısından zengin olduğundan, anemi için en etkili bitkisel çözümlerden biridir. Hemoglobin seviyenizi eski haline getirmek için her sabah büyük bir bardak taze, şekersiz pancar suyu için.
- Kısa bir güneş banyosu; alyuvarların üretimini arttırdığı için çok basit ve etkili bir anemi tedavisidir.
- Bir muzu ezerek püre haline getirin ve buna bir yemek kaşığı bal ekleyerek karıştırın. Vücudunuza çok çeşitli vitaminler, mineraller ve amino asitler sağlamak için akşam yemeklerinden sonra bunu yiyin.
- Domates; A, C ve K vitaminlerinin mükemmel bir kaynağıdır. Taze domates suyu veya domates püresi anemi için mükemmel bir doğal tedavidir. Domatesler de iyi bir demir kaynağıdır.
- Meyve sıkacağı ile büyük bir elmanın suyunu çıkarın ve eşit miktarda taze domates suyu ile karıştırın. Anemiyi önlemek veya tedavi etmekiçin sabahları kahve içmek yerine bu karışımdan için.
- Doktorunuz bu ev ilaçlarına ek olarak demir takviyeleri ile birlikte B12 vitamini, folik asit veya çoklu vitamin tabletleri önerebilir. C vitamini vücudun demir alımı için bir katalizör olduğundan, maksimum fayda sağlamak için demir takviyelerinin yanında portakal suyu içmenizdaha iyi olur.
İhmal edildiğinde aşırı derecede ciddi sorunlara yol açabileceği için, kansızlığı hafife almayın ve mutlaka doktora gidin. Sürekli kan kaybı durumunda veya kansızlık ciddi boyutlara geldiğinde kan transfüzyonu (nakil) gerekebilir.
Anemi için Diyet
Anemi ile başa çıkarken mantıklı dengeli bir beslenme, en önemli ihtiyaçlardan biridir. Kansızlık yaşayan kişilerin yediklerine çok dikkat etmesi gerekir. Çünkü doğru gıdaları tüketerek aneminin önüne geçebilirsiniz.
Anemi olanların tüketmesi gereken gıdalardan bazıları aşağıda sıralanmıştır.
- Et (özellikle kümes hayvanları)
- Sebzeler
- Meyve
- Süt, peynir ve yoğurt gibi süt ürünleri
- Hububat
- Kuru fasulye
- Haşlanmış yumurta
- Balık
- Fındık ve tohumlar
Demir açısından zengin gıdalar anemi tedavisinde çok önemli bir rol oynamaktadır. Bu nedenle yüksek demir içeriğinden dolayı karaciğer ve istiridye, yeşil yapraklı sebzeler (özellikle ıspanak), kırmızı pirinç, mercimek, kuru üzüm ve erik yemek önemlidir.
Her gün iki veya üç elma yemek, anemiden kurtulmak için çok etkili olur, zira elma da demir kaynağıdır. Karaciğer ve böbrek gibi sakatatlar, B12 vitamini açısından zengindir ve anemi tedavisi için iyi sonuçlar verir.
Hemoglobin üretmek için demir gereklidir ve diğer gıdalardaki demirlere kıyasla etlerden elde edilen demir daha kolay emilir. B vitamini eksikliği, “Pernisiyöz Anemi” adı verilen bir kansızlık çeşidine yol açar. Folik asit gıdalarda bulunan bir B vitamini şeklidir. Vücut yeni hücreler yapmak için Folik Asit’e ihtiyaç duyar.
Folik asit hamileler için de şarttır, çünkü anemiden korunmak ve anne karnındaki bebeğin sağlıklı gelişimi için gereklidir. Ayrıca, C vitamini demir emilimine çok yardımcı olur. Dolmalık biber gibi sebzeler ve meyveler (özellikle narenciye) C vitamininin iyi kaynaklarıdır.
Anemi (Kansızlık) için Öneriler
Demir takviyeleri ishal, kabızlık ve mide ekşimesi gibi geçici sindirim sorunlarına neden olabilir. Ancak bu yazıda bahsettiğimiz anemi için doğal çözüm yöntemlerinin böyle bir etkisi olmayacaktır. Doktor kontrolünde kullandığınız ilaçların yan etkilerini görürseniz doktorunuza bu durumu bildirin. Ayrıca kansızlık ilaçlarının dozajını doktorunuzdan habersiz kesinlikle değiştirmeyin.
